فعالان اقتصادی مطالبات جدی بخش خصوصی از مسئولان را مطرح کردند. به نتیجه رسیدن مذاکرات یکی از این مطالبات است. آنها میگویند فعال اقتصادی در محاصره و تحریم نمیتواند فعالیت کند و در بازارهای بینالمللی حاضر شود. تحقق اهداف برنامه هفتم بدون اتصال به شبکه تجاری و بانکی دنیا ممکن نخواهد بود. برخی از فعالان اقتصادی معتقدند در صورت موفقیت مذاکرات ایران و آمریکا، قاره آفریقا یکی از اهداف مهم در ایجاد گسترش و تنوع بازار خواهد بود. تجار برای تحقق اهداف صادراتی به هموارسازیهای سیاسی و اتصال به فضای مالی و تجاری بینالملل نیاز دارند. در ارتباط با آمریکا موضوع سرمایهگذاریهای مشترک مطرح شده، اما همه اینها نیازمند به سرانجام رسیدن مذاکرات است. رئیس کنفدراسیون صادرات ایران میگوید: مرجع ثبت اتاقهای مشترک، اتاق ایران است و در صورت موفقیت مذاکرات، اتاق مشترک ایران و آمریکا هم میتواند مجدد فعال شود.
در نشست ستاد اکسپوی اتاق ایران به اهمیت به نتیجه رسیدن مذاکرات اشاره و عنوان شد که اکسپو موقعیتی برای نمایش توانمندیهای صادراتی کشور است. رئیس کمیسیون صادرات ایران، با اشاره به هدفگذاری تجارت ۱۰ میلیارد دلاری با کشورهای آفریقایی در سال جاری، میگوید رسیدن به این هدف سخت نیست اما الزاماتی دارد؛ از جمله رفع موانع حمل و نقل، حمایتهای سازمان توسعه تجارت به ویژه در تعریف مشوقهای صادراتی به آفریقا و تسهیل روابط بانکی در تجارت با کشورهای آفریقایی. قاره آفریقا یکی از واردکنندگان محصولات کشاورزی ایران است و سرمایهگذاری مشترک به ویژه در زمینه ادوات کشاورزی فرصت خوبی برای همکاری دو طرف خواهد بود. با اشاره به رکوردزنی میزان صادرات ایران در سال ۱۴۰۳ و عبور آن از ۵۸ میلیارد دلار، گفته شده این میزان متناسب با پتانسیلهای کشور نیست و امکان افزایش آن تا سه برابر وجود دارد. در صورت موفقیت مذاکرات ایران و آمریکا، قاره آفریقا یکی از اهداف مهم در ایجاد گسترش و تنوع بازار خواهد بود. مرجع ثبت اتاقهای مشترک، اتاق ایران است و در صورت موفقیت مذاکرات، اتاق مشترک ایران و آمریکا هم میتواند مجدد فعال شود. تجار به زمینهسازیهای سیاسی برای گسترش روابط تجاری نیاز دارند. در ارتباط با آمریکا موضوع سرمایهگذاریهای مشترک مطرح شده اما همه اینها نیازمند به سرانجام رسیدن مذاکرات است.
در صورت توافق ایران و آمریکا و برداشته شدن تحریمها، گردشگران آمریکایی که بیشترین ارزآوری را دارند، به کشور وارد خواهند شد. حتی در مرحله مذاکره دو کشور هم نشانههایی از ورود تورهای گردشگری آمریکایی به ایران دیده میشود. الان هم تقاضای زیادی برای ورود گردشگر داریم، اما حذف بیمههای بینالمللی و اعلام خطر آمریکا برای ورود گردشگر به ایران، باعث مشکلاتی در این زمینه شده است. زیرساختهایی مثل پرداختهای بینالمللی نیاز داریم. هر گردشگر آمریکایی حدود ۴ هزار دلار و گردشگر اروپایی حدود ۲ هزار دلار برای ما ارزآوری خواهد داشت. در چند سال اخیر مهمترین ورودی گردشگری ایران، گردشگری مذهبی- زیارتی بود که از کشورهای عراق، کویت، قطر و تعدادی کمی هم از عربستان به ایران میآمدند. امسال ممکن است سهم عربستان به دلیل توسعه روابط سیاسی، بیشتر هم شود.
باید به نتیجه رسیدن مذاکرات را از مسئولان مطالبه کنیم. فعال اقتصادی در محاصره و تحریم نمیتواند فعالیت کند. ما در بازارهای بینالمللی نمیتوانیم حاضر شویم و تحقق اهداف برنامه هفتم بدون اتصال به شبکه تجاری و بانکی دنیا ممکن نخواهد بود. اقتصاد فرهنگ و هنر و اقتصاد صنایع خلاق از دو جهت اهمیت دارد. این بخش از اقتصاد در دوران رکود، فرصت خوبی برای رشد اقتصادی کشور بود. حجم صادرات صنایع خلاق در دنیا حدود ۷۰۰ میلیارد دلار است و این نشان از ظرفیت این حوزه از اقتصاد دارد. صنایع خلاق تمامی محصولات فرهنگی را در بر دارد؛ از موسیقی و سینما تا صنایع دستی، هنرهای تجسمی و فرش ایران. این حوزه هم از تحریمها آسیب دیده است. به عنوان مثال، حجم صادراتی فرش دستباف در سال ۱۳۷۳ حدود دو میلیارد دلار بود و در سالهای اخیر این عدد به رقم ناچیزی رسیده است. باید بتوانیم بازارهای خود را توسعه دهیم و موانع در طول مسیر برطرف شود. بخش عمده موانع صادرات به مساله تحریمهای خارجی برمیگردد. در فضای ایران
احیای روابط ایران و آمریکا موضوعی پیچیده و چندوجهی است که به عوامل متعددی بستگی دارد. سالها تنش و بیاعتمادی عمیق بین دو کشور، مانع از هرگونه پیشرفت قابلتوجه در این زمینه شده است. درک این موضوع نیازمند بررسی تاریخچهی پرتنش روابط، منافع و نگرانیهای هر دو طرف، و همچنین تحولات ژئوپلیتیک منطقهای و جهانی است.
یکی از موانع اصلی، اختلاف نظر در مسائل هستهای ایران است. برنامهی هستهای ایران، نگرانیهای جدی در مورد قابلیتهای نظامی احتمالی این کشور در میان کشورهای غربی، به ویژه آمریکا، ایجاد کرده است. تحریمهای اقتصادی آمریکا علیه ایران، به دلیل این نگرانىها و همچنین نگرانیها در مورد حمایت ایران از گروههای نیابتی در منطقه، بر روابط دو کشور تأثیر قابلتوجهی گذاشته است. هرگونه توافق در مورد برنامهی هستهای، نیازمند مذاکرات سخت و سازشهای متقابل از هر دو طرف است.
از سوی دیگر، ایران به طور مداوم بر حق غنیسازی اورانیوم برای اهداف صلحآمیز تأکید کرده و تحریمها را مانعی برای پیشرفت اقتصادی خود میداند. این کشور همچنین خواستار رفع کامل تحریمها و بازگشت به توافق هستهای برجام (برجام) است. احیای برجام، که به طور موقت بسیاری از تحریمهای بینالمللی علیه ایران را کاهش میداد، یک نقطه شروع بالقوه برای بهبود روابط میتواند باشد، اما نیازمند عزم راسخ و اعتمادسازی از هر دو طرف است.
علاوه بر مسئلهی هستهای، اختلاف نظر در مورد نقش ایران در منطقه، از جمله حمایت از گروههای شبهنظامی و دخالت در امور کشورهای همسایه، نیز مانعی اساسی در برقراری روابط بهتر است. آمریکا و متحدانش این اقدامات را بیثباتکننده و تهدیدی برای امنیت منطقه میدانند، در حالی که ایران این ادعاها را رد کرده و آن را دخالت در امور داخلی خود میداند. حل این مشکل به درک متقابل و شناخت منافع منطقهای توسط هر دو طرف نیاز دارد.
در نهایت، احیای روابط ایران و آمریکا به عوامل داخلی هر دو کشور نیز وابسته است. تغییرات در ساختار قدرت و سیاست داخلی در هر دو کشور میتواند بر روابط بینالمللی آنها تأثیرگذار باشد. وجود تفاهم و همگرایی در داخل دو کشور در مورد راهبرد سیاست خارجی، برای دستیابی به یک نتیجه مثبت بسیار ضروری است. در نتیجه، هرگونه پیشبینی در مورد احیای روابط ایران و آمریکا بسیار دشوار است و به عوامل متعددی بستگی دارد که پیشبینی دقیق آن غیرممکن است.