صادرات فرش دستباف ایران در سال ۱۴۰۳ با رشد ۴ درصدی نسبت به سال ۱۴۰۲ به ۳۹ میلیون و ۷۰۰ هزار دلار رسید. زهرا کمالی، رئیس مرکز ملی فرش دستباف ایران، با اعلام این خبر، آلمان، امارات متحده عربی، ژاپن و چین را چهار مقصد اصلی صادرات فرش در سال ۱۴۰۳ عنوان کرد که بیش از ۲۲ میلیون دلار از کل صادرات را به خود اختصاص دادهاند. به گفته وی، اصلاح برخی قوانین و اقدامات حمایتی مرکز ملی فرش در این رشد مؤثر بوده است. همچنین، با اقدامات جدید وزارت صمت و مرکز ملی فرش برای بهبود جایگاه جهانی فرش دستباف و همافزایی در نظام پولی و بانکی، انتظار میرود صادرات فرش رونق بیشتری یابد.
افزایش ۴ درصدی صادرات فرش دستباف ایران در سال گذشته، اگرچه رقم قابل توجهی نیست و با پتانسیل واقعی این صنعت فاصله زیادی دارد، اما میتواند نشانهای از بهبود نسبی وضعیت و گامی رو به جلو در مسیر احیای این هنر-صنعت ارزشمند باشد. این افزایش، در سایه چالشهای متعدد اقتصادی و تحریمهای بینالمللی، نشان از تلاشهای بخش خصوصی و تا حدودی حمایتهای دولتی در جهت ارتقاء کیفیت، بازاریابی و برندسازی فرش ایرانی دارد. البته باید توجه داشت که این آمار کلی است و ممکن است توزیع این افزایش در میان انواع مختلف فرش و مناطق مختلف تولیدکننده، متفاوت باشد. برای تحلیل دقیقتر، نیاز به بررسی دقیقتر دادهها و جزئیات بیشتر در مورد نوع فرش، مقاصد صادرات و میزان ارزش صادرات در هر دسته است.
با وجود این افزایش اندک، هنوز راه درازی تا رسیدن به جایگاه واقعی فرش ایران در بازار جهانی باقی مانده است. رقابت شدید با فرشهای ماشینی و تولیدات کشورهای رقیب، کمبود سرمایه در گردش برای تولیدکنندگان، مشکلات مربوط به ثبت برند و مالکیت معنوی، عدم دسترسی کافی به مواد اولیه مرغوب با قیمت مناسب و موانع صادراتی از جمله چالشهای اساسی هستند که باید برای افزایش چشمگیر صادرات فرش ایرانی به آنها رسیدگی شود. همچنین نیازمند برنامه ریزی جامع و بلندمدت با مشارکت فعال بخش خصوصی و دولتی هستیم تا بتوانیم با بهبود کیفیت، نوآوری در طراحی و ارائه خدمات پس از فروش، بازارهای جدیدی را شناسایی و جذب کنیم.
در نهایت، افزایش ۴ درصدی صادرات نشان از امیدی کوچک اما مهم دارد. اما برای تبدیل این امید به واقعیت و رسیدن به رشد قابل توجه در صادرات فرش دستباف ایران، نیازمند یک استراتژی کلی و عملیاتی با نگاهی فراتر از آمارهای کوتاه مدت هستیم. باید به دنبال ایجاد زیرساختهای مناسب برای تولید، آموزش نیروی کار متخصص و ماهر، حمایت از طرحهای نوآورانه در حوزه طراحی و تولید و ایجاد زمینههای مناسب برای حضور در نمایشگاهها و رویدادهای بینالمللی باشیم تا فرش ایرانی بار دیگر به عنوان نمادی از هنر و کیفیت در جهان بدرخشد. بدون تردید، این امر مستلزم همکاری همه جانبه و برنامه ریزی دقیق با در نظر گرفتن همه ابعاد این صنعت و چالش های پیش روی آن می باشد.