علی میرزازاده، فعال حوزه فرش، در گفتگویی با ایرنا، به جایگاه بینظیر فرش ایرانی در جهان اشاره کرد. او فرش ایران را نمادی از فرهنگ و هویت ملی دانست که در سراسر جهان شناخته شده است؛ بهگونهای که بسیاری از کشورها، همچون آلمان با مرسدس بنز یا سوئیس با ساعتهای خود، به واسطه یک محصول خاص شناخته میشوند و ایران نیز به واسطه فرشش شناخته شده است. به گفته میرزازاده، فرش ایرانی حتی در بسیاری از موزههای جهان، فراتر از ایران شناختهشده است و باید برای حفظ و ارتقاء جایگاه آن تلاش بسزایی صورت گیرد.
میرزازاده با اشاره به رقبا (پاکستان، هند و نپال)، تاکید کرد که ریشه بسیاری از بافندگان این کشورها به ایران باز میگردد و با سرمایهگذاری و سفارش از ایران، در بازار فرش فعالیت دارند. او فرش را هنر مادر ایران زمین خواند و تأکید کرد که برای حفظ جایگاه برتر فرش ایران، تبلیغات هوشمند و هدفمند و برنامهریزیهای دقیق بازاریابی، از ضروریات است. به گفته وی، در طول سالیان گذشته، فرش ایرانی به اندازه کافی حمایت نشده و این هنر ارزشمند، آنگونه که شایسته آن است، معرفی نشده است.
میرزازاده کاهش شدید صادرات فرش ایران از ۲.۷ میلیارد دلار به ۴۰ میلیون دلار را نگرانکننده دانست. وی با اشاره به کاهش چشمگیر صادرات به آمریکا و اروپا به دلیل تحریمها، بر وجود ظرفیتهای قابل توجه در بازار خاورمیانه تاکید کرد. همچنین، او معتقد است که با همکاری بافندگان، تجار و دولت و با توجه به نبود رقیب جدی، بازگشت فرش ایران به جایگاه پیشین خود، کاملا ممکن است.
ایران، سرزمین کهن و بافرهنگ، از دیرباز به عنوان مهد هنر قالیبافی شناخته میشود. فرشهای ایرانی، با طرحها و نقشهای بینظیر و رنگهای گیاهی چشمنواز، نه تنها در سرتاسر جهان شهرت دارند، بلکه هویت و تاریخ این سرزمین را نیز در خود جای دادهاند. از فرشهای نفیس و ابریشمی دستباف که زینتبخش کاخها و موزههای بزرگ جهان هستند تا قالیچههای کوچک و روستایی که نمادی از سادگی و اصالتاند، هر یک داستانی برای گفتن دارند. این هنر، نسل به نسل منتقل شده و بخشی جداییناپذیر از فرهنگ و اقتصاد ایران را تشکیل میدهد. با وجود ظهور رقبای جدید و تکنولوژیهای پیشرفته، هنر قالیبافی ایرانی همچنان جایگاه ویژهای در بازار جهانی دارد.
با این حال، در سالهای اخیر، رقابت در بازار جهانی فرش و قالی شدت گرفته است. کشورهای مختلف با تولیدات ماشینی ارزانتر، سهمی از بازار را به خود اختصاص دادهاند. از سوی دیگر، تغییرات سلیقه مشتریان جهانی و تنوع در سبک زندگی، چالشهای جدیدی را برای تولیدکنندگان ایرانی به وجود آورده است. با وجود این چالشها، بازار منطقهای برای فرش و قالی دستباف ایرانی همچنان وجود دارد و مشتریان وفاداری از کشورهای همسایه و برخی کشورهای آسیایی و اروپایی، همچنان به دنبال کیفیت بینظیر و اصالت فرشهای ایرانی هستند. این امر نشاندهنده جایگاه ویژه و ماندگار این هنر در عرصه تجارت جهانی است.
نگاه به آینده بازار فرش ایران، مستلزم توجه به چندین نکته اساسی است. اول، حفظ کیفیت و اصالت فرشهای دستباف، امری ضروری است. آموزش نسل جدید بافندگان و حمایت مالی و معنوی از این صنعت، برای حفظ هنر قالیبافی ایران در بالاترین سطح کیفی حیاتی است. دوم، بازاریابی و تبلیغات هوشمندانه، برای معرفی فرشهای ایرانی به نسل جدید مشتریان و بازارهای جدید، امری حیاتی است. استفاده از پلتفرمهای دیجیتال، نمایشگاههای بینالمللی و همکاری با طراحان مد و دکوراتورها، میتواند به معرفی بهتر این هنر به بازار جهانی کمک کند. سوم، توجه به تنوع سلیقه مشتریان و تولید فرشها با طرحها و رنگهای متنوعتر، میتواند به افزایش جذابیت این محصولات در بازار جهانی بیانجامد.
به طورخلاصه، اگرچه رقابت در بازار جهانی فرش و قالی زیاد است، اما مشتریان منطقهای برای فرش و قالی ایرانی همچنان وجود دارند. این بازار، پتانسیل رشد و توسعه دارد، اما نیازمند برنامهریزی دقیق، سرمایهگذاری هوشمندانه و حمایت از تولیدکنندگان ایرانی است. با تلفیق هنر سنتی با دانش و تکنولوژی مدرن، ایران میتواند جایگاه خود را در بازار جهانی فرش به عنوان تولیدکنندهی محصولات با کیفیت، اصیل و منحصر به فرد، به خوبی حفظ کند و حتی ارتقا دهد.