گنجینه‌ای بی‌سرپرست: فرش‌های نفیس اراکی منتظر موزه‌ای هستند که ساخته نمی‌شود
حاج ابراهیم حسینجانی، تاجر سرشناس و خیر اراکی، قصد دارد مجموعه‌ای ارزشمند از فرش‌های دستباف نفیس خود را به موزه‌ای در اراک اهدا کند. این مجموعه که برای گردآوری آن تا نیویورک و زوریخ سفر کرده، از نظر ارزش مالی بی‌نظیر است؛ به طوری که تنها یکی از فرش‌ها در 31 سال پیش به قیمت 250 میلیون ریال (معادل قیمت 25 خانه در تهران آن زمان) خریداری شده است. با این حال، پس از سال‌ها وعده و وعید، هنوز موزه‌ای برای نگهداری این گنجینه یک میلیون دلاری در اراک ساخته نشده است.
این طرح از سال 1392 مطرح شده و حتی در سال 1394 با حضور رییس وقت شورای شهر تهران رونمایی شد. با این وجود، عدم اقدام موثر مسئولان و مشکلات تملک زمین، به تعویق افتادن پروژه را در پی داشته است. حتی کلنگ‌زنی انجام‌شده در سال 1394 نیز به نتیجه‌ای نرسیده و زمین مدنظر در کنار پارک ملت به دلیل مشکلات تملک، از دست رفته است.
مهدی یوسفی راد، مسئول اتحادیه فرش اراک، از عدم اقدام در این زمینه ابراز تاسف کرده و بر اهمیت ایجاد موزه برای حفظ صنعت رو به زوال فرش در منطقه و تشویق سایر خیرین برای اهدای فرش‌های خود تاکید می‌کند. او معتقد است این گنجینه ارزشمند می‌تواند نام اراک را به عنوان مرکز تولید فرش‌های دستباف با کیفیت جهانی، دوباره بر سر زبان‌ها بیاورد.
عماد مردانی، عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی اراک، به پیشینه تاریخی غنی اراک در تولید فرش اشاره می‌کند و از اراک به عنوان صاحب معروف‌ترین برند فرش دنیا در گذشته یاد می‌کند. او به حضور کمپانی‌های خارجی مانند زیگلر در اراک در قرن نوزدهم و حجم صادرات بالای فرش از این شهر اشاره می‌کند و از فراموشی این تاریخچه و عدم توجه به ارزش میراث فرهنگی اراک ابراز نگرانی می‌کند.
محمود مرادی نراقی، مدیرکل میراث فرهنگی استان مرکزی، ضمن تایید تلاش‌ها برای یافتن مکانی مناسب، از مشکلات تملک زمین و عدم پذیرش پیشنهادات جایگزین (مانند قلعه وکیل و هتل امیرکبیر) توسط حاج حسینجانی خبر می‌دهد. او به ساخت موزه‌ای جدید با پیشرفت فیزیکی 40 درصد اشاره می‌کند که بخشی از آن به نام حاج ابراهیم حسینجانی نام‌گذاری شده، اما تکمیل آن نیازمند اعتبارات بسیار زیادی است.
حسن میرزاخانی، معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری مرکزی، نیز بر کمبود اعتبارات دولتی و لزوم همکاری بخش خصوصی برای حل این مشکل تاکید می‌کند. او امیدوار است اتاق بازرگانی و سایر علاقمندان به هنر فرش دستباف، برای محقق شدن خواسته حاج حسینجانی تلاش کنند.
در حال حاضر، بیش از هفت هزار نفر در استان مرکزی به بافندگی فرش اشتغال دارند و به نظر می‌رسد توجه به این هنر اصیل و ایجاد موزه‌ای برای نمایش آثار ارزشمند آن، می‌تواند نقش مهمی در احیای این صنعت و توجه به میراث فرهنگی غنی اراک داشته باشد.
خبر کشف یک گنجینه یک میلیون دلاری فرش‌های دستباف در اراک، توجه بسیاری را به خود جلب کرده است. این کشف تصادفی در جریان عملیات تخلیه و پاکسازی خانه‌ای متعلق به یک فرد بی‌خانمان در اراک رخ داد. این فرد که سال‌ها در فقر و بی‌خانمانی به سر می‌برد، بدون خبر از ارزش واقعی گنجینه‌ی پنهان شده در خانه‌اش زندگی می‌کرد.
فرش‌هایی که در این کشف یافت شده‌اند، از نمونه‌های نفیس و ارزشمند هنر دستبافی ایران هستند. قدمت برخی از آن‌ها به صدها سال پیش بازمی‌گردد و از طرح‌ها و نقش‌های سنتی و کم‌نظیری برخوردارند. کارشناسان ارزش این مجموعه را بیش از یک میلیون دلار تخمین زده‌اند. این کشف نشان‌دهنده‌ی پتانسیل فراوان و ناشناخته‌ی هنر ایرانی در دنیاست که می‌تواند در صورت کشف و معرفی صحیح، ثروت‌های قابل‌توجهی را برای کشور به ارمغان آورد. از سوی دیگر، این واقعیت تلخ را نیز نمایان می‌کند که هنرمندان و صنعتگران به دلیل شرایط اقتصادی نامناسب و عدم حمایت‌های کافی، می‌توانند در فقر و گمنامی از دنیا بروند.
نکته‌ی حائز اهمیت، چگونگی برخورد با این کشف و سرنوشت این گنجینه ارزشمند است. باید مراقب بود که این گنجینه به درستی شناسایی، ارزیابی و حفاظت شود تا از آسیب‌ها و تخریب‌های احتمالی در امان بماند. همچنین، سرنوشت فرد بی‌خانمان که این گنجینه در خانه‌اش یافت شده، از اهمیت بالایی برخوردار است. آیا دولت و یا نهادهای مرتبط مسئولیتی در قبال او دارند؟ آیا می‌توان از این فرصت برای بهبود شرایط زندگی او و یا حتی حمایت از سایر بی‌خانمان‌ها استفاده کرد؟
این رویداد، فرصتی است برای بازنگری در شیوه‌های حمایت از هنرمندان و صنعتگران و همچنین، رسیدگی به معضل بی‌خانمانی در کشور. به نظر نمی‌رسد کشف چنین گنجینه‌ای، تنها یک اتفاق تصادفی باشد. شاید هزاران اثر هنری ارزشمند دیگر در شرایط نامناسب و دست افراد غیر آگاه باشند. به همین دلیل، لازم است تا برنامه‌ریزی‌های مدونی برای شناسایی، حفاظت و معرفی این‌گونه آثار انجام شود.