جعفر عرفانیانخواه، دبیر اتحادیه فروشندگان فرش دستباف تهران، در گفتگویی با خبرنگار ایرنا، ضمن اشاره به جایگاه ممتاز فرش ایرانی در جهان، به دلایل عدم سهم قابل توجه این صنعت در بازار جهانی و راههای افزایش آن پرداخت. وی با تاکید بر اینکه فرش ایرانی همواره سرلوحه صنایع دستی جهان و ملکه صنایع دستی شناخته شده است، گفت: برای حضور مؤثرتر در بازارهای بینالمللی، پیش از ورود محصول، باید فرهنگ آن را نیز معرفی کنیم. تولید محتوا و ایجاد ارتباطات فرهنگی در سایر کشورها برای افزایش تأثیرگذاری و فروش ضروری است.
عرفانیانخواه در پاسخ به این سوال که چرا صنایع دستی ایرانی، از جمله فرش، کاربرد خود را در خانوادههای ایرانی از دست دادهاند، گفت که این امر به تغییر ذائقهها و افزایش تنوع کالاها برمیگردد. برخی به فرش دستباف و برخی دیگر به فرش ماشینی علاقهمند هستند. با این حال وی بر اهمیت فرش دستباف از نظر پزشکی تأکید کرد و آن را تنها نوع فرش مورد تأیید پزشکان دانست.
وی در خصوص انتظارات از دولت، بر لزوم افزایش تبلیغات تأکید کرد، هرچند معتقد است که فرش به دلیل توانمندی هنرمندانش، به حمایت چندانی از سوی دولت نیاز ندارد.
فرش دستباف ایرانی، به عنوان یکی از ارزشمندترین و ظریفترین صنایع دستی جهان، همواره جایگاهی ممتاز و پیشتاز داشته است. تاریخچهی پرفراز و نشیب این هنر، از اعصار گذشته تا به امروز، گواهی بر مهارت، خلاقیت و پشتکار بینظیر هنرمندان ایرانی است. نقشههای پیچیده، رنگهای زنده و درخشنده، و استفاده از مواد اولیه با کیفیت، از جمله مواردی هستند که فرشهای ایرانی را از سایر تولیدات جهان متمایز میکنند. این هنر دستی نه تنها بهعنوان یک کالای تجاری با ارزش، بلکه بهعنوان نمادی از فرهنگ و هویت ایرانی در سطح بینالمللی شناخته شده است.
تکنیکهای بافت فرش دستباف ایرانی از نسلی به نسل دیگر منتقل شده و به مرور زمان تکامل یافتهاند. هر منطقه از ایران، با توجه به شرایط جغرافیایی و فرهنگی خود، سبک و طرحهای منحصربهفردی را در بافت فرش ارائه میدهد. از نقشههای ظریف و هندسی مناطق مرکزی ایران، تا طرحهای پیچیده و طبیعتگرایانه مناطق عشایری، تنوع و غنای بینظیری در این هنر وجود دارد. این تنوع نه تنها در طرحها، بلکه در نوع پشم، رنگهای گیاهی و نوع گره نیز دیده میشود، که هر کدام به شیوهای خاص، زیبایی و اصالت فرش را بیشتر میکند.
علاوه بر زیبایی ظاهری، قدمت و تاریخچهی غنی فرش دستباف ایرانی نیز به ارزش آن میافزاید. بسیاری از فرشهای قدیمی ایرانی، امروزه در موزههای بزرگ جهان به نمایش گذاشته شده و به عنوان آثار هنری بینظیر شناخته میشوند. این فرشها، نه تنها حاوی اطلاعات ارزشمندی در مورد تاریخ و فرهنگ ایران هستند، بلکه تجلی هنر و مهارت هنرمندان ایرانی در طول سالیان هستند. این امر سبب شده تا فرش دستباف ایرانی به عنوان میراثی گرانبها، مورد توجه کلکسیونرها و علاقهمندان سراسر جهان قرار گیرد.
متاسفانه، در سالهای اخیر، تولید و صادرات فرش دستباف ایرانی با چالشهای جدی روبرو بوده است. رقابت با تولیدکنندگان فرش ماشینی، کمبود مواد اولیه با کیفیت و مشکلات اقتصادی از جمله عواملی هستند که صنعت فرش ایران را تحت تأثیر قرار دادهاند. با این حال، تلاش برای حفظ و احیای این هنر ارزشمند، همچنان ادامه دارد و امید میرود که با حمایت از هنرمندان و راهاندازی برنامههای آموزشی و حمایتی، بتوان از جایگاه پیشتاز فرش دستباف ایرانی در جهان محافظت کرد و آن را برای نسلهای آینده حفظ نمود.